Als je graag kunstzinnige sporten beoefent en bekijkt, ken je waarschijnlijk al de schitterende carrière van de voormalige Roemeense turnster Nadia Comăneci, een legende in de artistieke gymnastiek die zich onderscheidde door haar vlekkeloze uitvoering op de vloer. Ze was de eerste turnster die in een Olympische wedstrijd een tien kreeg. Bovendien won ze negen Olympische medailles, waarvan vijf goud, twaalf op het Europees kampioenschap, waar ze drievoudig kampioen werd in de meerkamp individueel, en vier op het wereldkampioenschap.
Na haar pensionering bleef de ex-gymnast betrokken bij de sport door lid te zijn van verenigingen en federaties, richtte ze haar eigen sportschool op in de Verenigde Staten, waar ze ook de nationaliteit verkreeg, en werkte ze mee aan het tijdschrift International Gymnast samen met haar man, de eveneens ex-gymnast Bart Conner. Als je geïnteresseerd bent in de wereld van artistieke gymnastiek en meer wilt weten over een van de grote legendes van deze discipline, lees dan verder om 10 weetjes over haar persoonlijke en professionele leven te ontdekken.
1. Waar en wanneer is Nadia Comăneci geboren?
De ex-gymnast werd geboren op 12 november 1961 in Oneşti, een stad in Roemenië waar ze opgroeide met haar ouders totdat ze naar de Verenigde Staten verhuisde na het succes dat de artistieke gymnastiek haar bracht en vanwege de situatie van het communistische regime dat in haar geboorteland werd gevestigd. Op slechts negenjarige leeftijd begon ze zich te richten op gymnastiek en sloot ze zich snel aan bij het artistieke gymnastiekteam van haar stad, waarmee ze vanaf 1970 op nationaal niveau meedeed totdat haar coach, Béla Károlyi, haar individueel begon te trainen.
Onlangs, op 60-jarige leeftijd, kreeg ze de Amerikaanse nationaliteit toegekend. Naast een geweldige sporter heeft ze waarden waar ze zich aan verbindt, zoals het promoten van sport onder vrouwen en mensen met een handicap.
In haar eerste jaren als gymnast kreeg ze een zware training omdat Béla Károlyi dacht dat meisjes tussen 12, 14 en 16 jaar hoger konden komen in de sport dan oudere vrouwen. Deze strenge training heeft ervoor gezorgd dat Nadia is geworden wie ze nu is.
2. Wat was het eerste succes van de ex-gymnast?
Nadia stortte zich volledig op de artistieke gymnastiek nadat ze haar mentor voor jaren ontmoette, Béla Károlyi, coach van grote sterren in de artistieke gymnastiek zoals Ecaterina Szabo en Mary Lou Retton. Op dertienjarige leeftijd won de ex-gymnast drie gouden en één zilveren medaille op het Europees Kampioenschap Gymnastiek in Noorwegen in 1974. Dat was het eerste van vele successen die de ex-gymnast in haar actieve tijd genoot.
3. Wist je dat een persbureau haar in 1975 tot atleet van het jaar benoemde?
In 1975, nadat ze de Sovjet-gymnast Liudmila Turíshcheva had verslagen en zich tot winnares had gekroond in het individuele allround klassement van de pre-olympische wedstrijden in Montreal, werd de ex-gymnast door het Amerikaanse persbureau Associated Press uitgeroepen tot atleet van het jaar. Een jaar later zette ze haar successen voort in Montreal, waar ze de eerste gymnast werd die een 10 scoorde van de jury.
4. Waarom zette de Roemeense regering haar onder toezicht na haar uitstekende score in Montreal?
Na het succes dat ze in 1976 in Montreal behaalde, keerde de ex-turnster terug naar haar geboorteplaats om met haar naasten de vreugde van de overwinning te vieren. Het was op dat moment dat de president van de Roemeense communistische regering, Nicolae Ceaușescu, de ex-turnster prees door haar een auto, een huis en een hoop luxe te schenken die voor haar secundair waren.
Nadia wilde alleen maar blijven trainen en deelnemen aan wedstrijden om haar doelen in de artistieke gymnastiek te bereiken. Nadia's figuur was propaganda voor de communistische regering van Ceaușescu, die uiteindelijk in 1981, toen zij al met pensioen was, maximale controle over de ex-turnster uitoefende. Zeven jaar na deze misbruikte controle besloot de ex-turnster te voet naar Hongarije te vluchten en daarna naar Oostenrijk, waar ze uiteindelijk een vliegtuig naar de Verenigde Staten nam, de plek waar ze zich definitief vestigde en kon genieten van haar vrijheid zonder druk of stress.
5. Wanneer stopte Nadia Comăneci met turnen?
In 1980, na deelname aan de Olympische Spelen in Moskou, hing de ex-turnster haar handschoenen aan de wilgen en nam afscheid van de topsport. Haar laatste optreden in een wedstrijd was slechts een jaar later tijdens het Werelduniversiteitskampioenschap in de Roemeense hoofdstad Boekarest, waar Nadia vijf gouden medailles won.
Na haar pensionering liet de ex-turnster de sportwereld niet los en richtte ze verschillende gymnastiekacademies en sportwinkels op en begon ze artikelen te publiceren voor het Amerikaanse tijdschrift International Gymnast. Daarnaast bekleedde ze de titel van vicevoorzitter van de Raad van Speciale Olympiades, erevoorzitter van de Roemeense Gymnastiekfederatie en sportambassadeur van Roemenië, onder andere.
6. Met welke beroemde ex-turner trouwde Nadia Comăneci?
De ex-turnster trouwde met de eveneens ex-Amerikaanse turner Bart Conner, een groot professional in de artistieke gymnastiek die olympisch kampioen werd in 1984 en wereldkampioen brug in 1979. Ze ontmoetten elkaar tijdens de Amerikaanse Cup die in 1976 in New York werd gehouden. Toen was zij 14 en hij 19 jaar oud, en vanaf die eerste ontmoeting onderhielden ze een lange en mooie vriendschap totdat ze in 1996 in Boekarest, Roemenië trouwden. Na de bruiloft verhuisden ze naar Oklahoma, Verenigde Staten, en begonnen ze samen meerdere projecten te ontwikkelen, waaronder de Corner Gymnastiek Academie. In 2006 kreeg het paar een zoon genaamd Dylan Jean.
7. Wanneer was de ex-turnster sportcommentator?
Vanaf 2004 begon Nadia haar carrière als commentator bij de Olympische Spelen in Athene voor de Mexicaanse televisiezender Televisa. Bij de volgende editie van de Olympische Spelen in Beijing bleef ze commentator voor dezelfde zender en leverde ze een zeer professionele prestatie die de aandacht trok van de kijkers voor de discipline die haar eigen was: artistieke gymnastiek. Ook bij de Olympische Spelen van Londen in 2012 had ze haar rol als commentator voor deze sport.
8. Hoe heet het boek van de ex-turnster?
In 2003 publiceerde Nadia haar eerste boek, Brieven aan een jonge turnster, waarin ze naast het vertellen van enkele van haar meest representatieve prestaties in de wereld van de artistieke gymnastiek ook waarden promoot zoals toewijding, inzet en passie voor jonge turnsters die zich in deze discipline willen verdiepen. In een interview in 2010 zei Nadia dat geduld een van de sleutels tot succes is in een sport die zoveel volharding en inspanning vereist als gymnastiek.
9. Wist je dat de ex-turnster meerdere keren deelnam aan liefdadigheidsstichtingen?
Naast het oprichten van een barmhartigheidskliniek om weeskinderen in haar geboorteland te helpen, is de ex-turnster ook medeoprichter van de Laureus Stichting, die naast het bestrijden van grote maatschappelijke problemen zoals een zittende levensstijl en kinderlijke obesitas, ook sport promoot voor mensen in achtergestelde omstandigheden. De ex-turnster, die Spanje in 2008 bezocht om de Speciale Olympische Spelen te promoten, werkt mee aan talrijke projecten van de stichting.
Niemand wordt zo gedreven door goede doelen als door gymnastiek doen met kinderen met een handicap van het ziekenhuis in Boekarest dat haar naam draagt.
10. Heeft ze mishandeling door haar trainers ervaren?
Hoewel ze altijd dankbaar is geweest voor de toewijding waarmee haar trainer, Béla Károlyi, en zijn vrouw, Marta Károlyi, de ex-turnster hebben gevormd, bekende Nadia in verschillende interviews die in de jaren 70 werden gecensureerd dat de behandeling die zij en haar teamgenoten van het echtpaar kregen allesbehalve gezond was: ze werden gedwongen om zonder rust te trainen, alles wat ze aten werd tot op de millimeter gecontroleerd en ze werden geslagen als de resultaten niet goed genoeg waren. Een zware situatie die, net als het communistische regime, uiteindelijk de mentale gezondheid van de ex-turnster schaadde.
Ondanks het lijden onder de zware omstandigheden van het communistische regime van Ceaușescu en het meemaken van traumatische episodes door het slechte gedrag van haar trainers, is de ex-turnster erin geslaagd haar leven opnieuw op te bouwen en wonden te helen dankzij haar familie en persoonlijke projecten. Er bestaat geen twijfel over dat Nadia Comăneci altijd een grote legende in de artistieke gymnastiek is geweest, is en zal blijven, en dat ze mannen en vrouwen heeft geïnspireerd om te vechten voor een sport die, naast zwaar, ook zeer lonend is.
